قال الله العظيم في کتابه :
«يا اَيُهَا الّذينَ امَنُوا اِجتَنِبُوا کثيراً مِنَ الظّن اِنَّ بَعضَ الظّن اِثم ... »[1]
بسم الله الرحمن الرحيم
لا حول ولا قوة الا بالله العلي العظيم
درس سيزدهم سوء ظن و بد گماني
قال الله العظيم في کتابه :
«يا اَيُهَا الّذينَ امَنُوا اِجتَنِبُوا کثيراً مِنَ الظّن اِنَّ بَعضَ الظّن اِثم ... »[1]
« اي مؤمنان از بسياري از گمان ها بپرهيزيد چرا که پاره اي از آن ها گناه است . »
شايد تعبير به "کثيراً من الظن" از اين نظر باشد که قسمت مهم يا بيشتر گمان هاي مردم در بـــاره يک ديگر گمان بد است ، و به اين ترتيب قرآن مجيد مردم را متوجه خطر بزرگي ساخته و آن را به عنوان مسأ له اي عمومي مطرح نموده است.
پس از جمـله ي " کثيـراً من الظـن " جمـله ي " اِنَّ بَعضَ الظَّـن اِثم " گفتـه شـده که مـا را متوجـه
مـي کند به اين که، گر چه ممکن اسـت بعضـي از گمان ها مطابق با واقع باشد ، ولـي مسلماً قسمتي از آن ها برخلاف واقع و گناه و معصيت است.
براي ساختن يک اجتماع سالم بيش از هر چيز امنيت لازم است ، زيرا بدون حفظ امنيت ، آزادي وجـود ندارد . حدود امنيت نيز به امنيت جاني و مالي منحصرنمي شود، بلکه دو قسمت مهم ترآبرو و شخصيت اجتماعي افراد را در بر مي گيرد ، و براي تاميـن امنيت هاي ذکر شده ـ آبرو و شخصـيت باز نيــاز به امنيت فکري است که از جهاتي در درجه اول اهميت قرار دارد .
امنيت فکري به دو قسم تقسيم مي شود :
الف ـ امنيت شخصي
هر انسان در محيط انديشگي خويش نياز به آرامش روحـي دارد ؛ آرامشي که در پناه آن روحي آرام و خالي از هر گونه اضطراب داشته باشد ونيروهاي مزاحم از هر سـو به او فشــار نياورند و پريشــان و نگرانش نسازند.
ب ـ امنيت اجتماعي
امنيت اجتمـاعي يعني اينکه افراد جامعه ديگري را مورد هجـوم افکار و قضاوت هاي بد وناروا قرار ندهند واحترام و شخصيـت هرفرددرمحيـط افکار ديگران محفوظ بماند . از آن جـا ميدان دل وانديشه از دستـرس نيروهاي اجرائي, بيرون است و قوانين کم ترين نفوذي در اين قسـمت ندارند ، تنها عقايد مذهبي و اصول اخلاقي است ، که مي تواند در اين منطقه راه يابد و آنرا امن و امان سازد ، به اين جهت اسلام براي تأمين اين هدف ، دستورهاي گسـترده و قابل توجهي دارد .
در حديثي پيامبر اکرم صل الله عليه و اله و سلم مي فرمايد :
«اِنَّ الله حَرَّمَ مِنَ المُسلِم دَمَهُ وَ ماله و عرضه وَ اِن يَظنّ بِه ظَنّ السّوء»[2]
«خداوند خون و مال و آبرو و گمان بد در باره مسلمان را حرام فرموده است »
اين روايت از اين نظر قابل توجه است که ابعاد چهارگانه ي امنيت را در رديف يک ديگرقرار داده و همه را در عبارت واحدي تحريم فرموده است.
وصل الله علي محمد و آل محمد
پايان درس سيزدهم
1. سوره حجرات ـ آيه 12
2. محجة البيضاء ـ جلد 5 ـ کتاب آفات اللسان ـ صفحه268