عن اميرالمؤمنين عليه السلام:
«ألا فَاصدقوا فَاِنّ الله مَعَ الصادِقين وَجانِبُوا الکِذب فانّ الکذب مجانب الايمان»[1]
بسم الله الرحمن الرحيم
لاحول ولاقوه الا بالله العلي العظيم
درس دوازدهم راه درمان دروغ
عن اميرالمؤمنين عليه السلام:
«ألا فَاصدقوا فَاِنّ الله مَعَ الصادِقين وَجانِبُوا الکِذب فانّ الکذب مجانب الايمان»[1]
«هان ای مردم پس راست بگوييد ! به درستي که خدا با راستگويان است وازدروغ پرهيز کينـد که دروغ دور ازايمان مي باشد.»
براي درمان اين انحراف اخلاقي بايد از چند طريق اقدام نمود.
1) قبل ازهرچيز بايد مبتلايان را به عواقب دردناک و آثار سـوء معنوي ومادي و فردي واجتماعــيِ اين رذيله ي زشت متوجه ساخت و با تشويق مبتلا به تدبير وتفکر در آيات قرآن و سخنان پيشوايان بزرگ وي رامتوجه ساخت که اگر دروغ در پاره اي ازموارد نفع شخصي هم داشته باشد ، نفعش آني وبسيار زودگذر است ، زيرا هيچ سرمايه اي براي يک انسان در اجتماع (درهر شرايط و موقعيتي که باشد ) بالاتراز سرمايه ی اعتماد واطمينان مردم نسبت به وي نيست و دروغ بزرگ ترين دشمن اعتماد است
2) ايجاد شخصـيت ، يکي ديگر ازراه هـاي درمانـي دروغ ، پرورش شخصـيت در افـراد است ، زيـرا همان گونه که در بالا ذکر شد يکي از عوامل مهم رواني دروغ احساس حقارت و کمبود شخصيت است . درحقيقت دروغ گفتن يک نوع عکس العمل براي جبران اين موضوع مي باشد و اگر مبتلايان احساس کنند صاحب نيروها واستعداد هايي دردرون خود هستند که با پرورش آن ها مي توانند ارزش شخصيت خود را بالا برند نيازي به توسل به دروغ نخواهند داشت . اضافه براين بازهم بايد به اين گونه افراد تفهيـم کرد که يک فرد راستـگو که به اين وسيـله توانسته اعتـماد عمومي را جلـب کند دارای بالاترين ارزش هاست ووجاهت عمومي بهترين سرمايه معنوي است که هيچ سرماية مادي نمي تواند با آن برابري بکند . چنين کسي نه تنها درنظر مردم شخصيت دارد بلکه درپيشگاه خداوند مقامي در رديف شهدا وپيامبران دارد.
قرآن مي فرمايد:
« وَ مَن يُطع الله وُ الرّسُولَ فَاولئِکَ مَعَ الّذيَن اَنعَمَ الله عَلَيهِم مِنَ النَبيينَ وَالصّديقينَ وَالشُهَداءِ وَالصّالِحينَ وَحَسنَ اولئِکَ رَفيقا» [2]
«کسي که ازخدا ورسول اطاعت کند با کساني که خدا به آن ها نعمت داده از پيامبران ، راستگويان ، شهدا و شايستگان همراه خواهد بود وآنان چه نيکو مصاحبي هستند . »
3) بايد انگيزه هاي دروغ وريشه هاي اين انحراف اخلاقي از قبيل : طمع ، ترس ، خود خواهي ، حُب و بغض هاي افراطي ، حسد وامثال آن را درافراد خشکانيد تا اين رذيله خطرناک زمينه اي مساعد براي نشو ونما در وجود انسان پيدا نکند.
4) بايد محيط هاي تربيتي و معاشرتي مبتلايان را ازوجود افراد دروغگو پاک کرد تا به تدريج و طبق اصل تأثيرپذيري از محيط ، از اين رذيله پاک گردند
5) کوشش براي تقويت پايه هاي ايماني به خدا در دل مبتلايان وتوجه دادن آن ها به اين حقيقت که قدرت خدا مافوق تمام قدرت هاست و اوقادر به حل تمام مشکلاتي است که افراد ضعيف در ايمان به خاطر آن به دروغ پناه مي برند. تکيه گاه راستگويان دربرابر حوادث گوناگون خداست وافراد دروغگو دراين موارد تنها هستند .
وصل الله علي محمد وال محمد
پايان درس دوازدهم
1. بحار الانوار ج 72 ـ باب 114 ـ ص 261
2. سوره مبارکه نساء ـ آيه 69