از امام صادق (ع) نقل شده:
«الغيبَةُ حَرامٌ عَلي کُلِّ مُسلِم و اِنَّها لتأکُلُ الحَسَناتِ کَما تأکُلُ النّار الحَطَبَ »[3]
مي فرمايد :«غيبت بر هر مسلماني حرام است و عمل نيکو را از بين مي برد؛ چنان که آتش هيزم را . »
بسم الله الرحمن الرحيم
لا حول و لا قوة الا بالله العلي العظيم
درس هفدهم خطرات غيبت
در منابع اصلي اسلام علي رغم عدم اهميت بسياري از مردم اهميت زيادي به اين مساله حياتي داده شده . شديد ترين تعبيرها در باره غيبت ،در قرآن و روايات ديده مي شود که به ذکر قسمتي از آن اکتفا مي کنيم.
1. نهي صريح قرآن ، چنان که آن را يک عمل غير انساني شمرده و تشبيه به خوردن گوشت مرده نموده ، که اين تعبير منحصرا در باره اين گناه وارد شده است.[1]
2. غيبت با ايمان سازگار نيست:
"براء"مي گويد: پيغمبر(ص) براي ما سخنراني کرد فرمود:
« يا مَعشَرَ مَن آمَنَ بِلِسانِهِ وَ لَم يُؤمِن بِقَلبِهِ لا تَغتابُوا المُسلمين وَ لا تتبِعُوا عَوراتَهم فَانّهُ مَن تَتّبَع عَورَة اَخيهِ تَتّبَع الله عَورَتَه وَ من تتبع الله عورته يَفضحه في جَوفِ بَيّنه »[2]
«اي گروهي که به زبان ايمان آورده ايد ولي با دل نه ، غيبت مسلمانان را نکنيد و از امور پنهان آنان جستجو نکنيد زيرا کسي که در امور پنهاني برادر خود کنجکاوي کند خداوند امور پنهان او را آشکار مي سازد و در دل خانه اش رسوايش مي سازد .»
نخستين نشانه ايمان رعايت حق مومن است که با غيبت منافات دارد .
3. غيبت جلوگير قبول طاعات و اعمال است:
از امام صادق (ع) نقل شده:
«الغيبَةُ حَرامٌ عَلي کُلِّ مُسلِم و اِنَّها لتأکُلُ الحَسَناتِ کَما تأکُلُ النّار الحَطَبَ »[3]
مي فرمايد :«غيبت بر هر مسلماني حرام است و عمل نيکو را از بين مي برد؛ چنان که آتش هيزم را . »
4. غيبت با برادري اسلامي سازگار نيست:
قال رسول الله ( صل الله عليه واله )
« لا تُحاسِدُوا وَ لا تُباغِضُوا وَ لا يَغتَب بعضکُم بَعضاً و کُونُوا عِبادَ الله اِخواناً »[4]
« نسبت به هم حسد و کينه نورزيد و يک ديگر را غيبت نکنيد واي بندگان خدا با يکديگر برادر باشيد.»
5. مفسده غيبت از منافي عفت شديدتر است :
در حديث جابر از پيغمبر (صل الله عليه و اله) نقل شده:
« ... فَاِنَّ الغيبَةُ اَشَدّ مِنَ الزِّنا »[5]
« غيبت از زنا بدتر است »
از اين روايت مي توان به شدت اين گناه پي برد ، نکته اولي که دليل بر شدت اين گناه است، اين است زنا کار ممکن اسـت با توبه مشمول عفو خداوند شود ، ولي غيبت کننده تنها با کسـب رضايت طرف موردعفو قرارخواهد گرفت چون غيبت از حق الناس است.
نکته ديـگر اين که غيبت ، حتي از اعمال منافي عفت نيز لطمه ي شديد تري به اجتماع مي زند. زيرا غيبت اساس اتحاد و محبت و صميميت و خوش بيني را در اجتماع متزلزل مي سازد و از اين راه جامعه را با خطر نابودي مواجه مي کند.
6. غيبت انسان را از ولايت خدا خارج مي کند:
مفضل از امام صادق (ع) روايت مي کند:
«مَن رَوي عَلي مؤمنٍ رِوايَة يُريدُ بِها شََينَهُ وَهَدمَ مُرُوَتِهِ لِيَسقُطه مِن اَعيُنِ النّاسِ اَخرَجَهُ الله مِن وِلايَتِه اِلي وِلايَةِ الشّيطانِ فَلا يَقبَلُهُ الشّيطان »[6]
«کسي که به منظور عيب گويي و آبروريـزي مومني سخني بگويد تا او را از نظر مردم ساقط کند ، خداوند وي را از ولايت خود به سوي ولايت شيطان بيرون مي راند و شيـطان هم او را نمي پذيرد.»
البته با توجه به اين که خروج از ولايت خدا به دليل آيات قرآن اين است که ؛ خداوند که رهبري و هدايت افراد با ايمان را به عهده دارد و آنان را از تاريکي ها به طرف نور مي کشاند، از رهبري چنين افرادي خود داري مي نمايد و شايد مراد از جمله «فَلا يقبلهُ الشيطان» اين باشد که شيطان نمي تواند وظيفـه ولايت و سرپرستي آنها را انجام دهد لذا آن ها را به حال خود وا مي گذارد.
7. غيبت ارزش عبادت راکم مي کند:
پيامبر گرامي اسلام (ص) مي فرمايد: «... و مَنِ اغتابَ اَخاهُ المسلم بَطَلَ صَومَه،نَقَضَ وُ ضُوءه »[7]
«کسي که مسلماني را غيبت نمايد روزه و وضويش باطل است»
زيـرا عبـادات ، حالتي از قرب به پروردگار و نورانيت معنوي در انسان ايجاد مي کند و آن گاه کـه انسان پس از وضو يا در حال روزه زبان خود را به غيبت آلوده کرد به مقدار زيادي از حالت معنوي او کاسته مي شود و شخص از آن درجه قرب پروردگار سقوط مي کند .
8. غيبت در رديف اشاعه ی فحشاء مي باشد:
امام صادق (ع) فرمودند:
« مَن قالَ في مؤمن مارَاَتهُ عَيناهُ و سَمِعَتهَ اُذُناهُ فَهُوَ مِنَ الذين قـالَ الله (عز وجل): اِنّ الّذينَ يُحبّونَ اَن تَشيعَ الفاحِشَةُ فِي الّذينَ امَنُوا لَهُم عَذابٌ اليم »[8]
« کسي که در باره مؤمن آنچه را ديده و شنيده بگويد ، جزء کساني اسـت که خدا در باره آن ها فرموده است : براي آنان که دوست دارند زشتي ها بين مؤمنين شايع گردد ، عذابي دردناک خواهد بود. »
وصل الله علي محمد و آل محمد
پايان درس هفدهم
1. سوره حجرات ـ آيه 13
2. محجة البيضاء ـ جلد 5 ـ کتاب آفات اللسان ـ صفحه 252
3. همان صفحه 255
4. کشف الريبه عن احکام الغيبة ـ ( شهيد ثاني ـ ترجمه سيد ابراهيم سيد علوی ) صفحه 26
5. وسائل الشيعه ـ جلد 12 ـ باب 152 ـ حديث 18 ـ صفحه 284
6. اصول کافي ـ جلد 4 (باب الرواية علي المومن ) ـ حديث 1 ـ صفحه 62
7. وسايل الشيه جلد 12 ـ باب 152 ـ حديث 21 ـ صفحه285
8. وسايل الشيه جلد 12 ـ باب 152 ـ حديث 6 ـ صفحه280 ـ ( سوره نور ـ آيه 19 )